Trong thiết kế và thi công cảnh quan, vật liệu đóng vai trò quyết định đến thẩm mỹ, độ bền và chi phí của toàn bộ công trình. Một khu vườn đẹp không chỉ dựa vào cây xanh mà còn nằm ở cách phối hợp vật liệu hợp lý: đá, sỏi, gỗ, bê tông rửa, gạch, kim loại, composite, ánh sáng…

Bài viết dưới đây tổng hợp những vật liệu thường dùng trong cảnh quan hiện nay, kèm ưu – nhược điểm, ứng dụng thực tế và gợi ý lựa chọn cho từng loại công trình (biệt thự, công viên, nhà phố, resort).

1. Đá tự nhiên – Vật liệu “xương sống” trong cảnh quan

Đá tự nhiên gần như xuất hiện ở mọi công trình cảnh quan.

Các loại đá phổ biến

• Đá ong xám

• Đá granit

• Đá bazan

• Đá slate

• Đá cuội (sông suối)

• Đá rối ốp tường

Ưu điểm

• Bền bỉ với thời tiết

• Tạo cảm giác tự nhiên, sang trọng

• Phối hợp tốt với cây xanh và nước

• Bề mặt đa dạng: phẳng, chẻ, thô, bóng

Nhược điểm

• Giá cao (đặc biệt là đá khối)

• Thi công nặng, yêu cầu kỹ thuật

• Một số loại dễ bám rêu

Ứng dụng

• Lát sân, lối đi

• Ốp tường waterwall

• Trang trí hồ koi

• Bậc tam cấp / bậc dặm

• Rock garden (vườn đá Nhật)

2. Sỏi trang trí – Nhẹ, mềm mại, dễ ứng dụng

Sỏi là vật liệu rất được ưa chuộng trong cảnh quan hiện đại và Nhật Bản.

Các loại thông dụng

• Sỏi trắng muối

• Sỏi đen

• Sỏi vàng nâu

• Sỏi quay máy

• Sỏi tự nhiên giữ nguyên hình dạng

Ưu điểm

• Nhẹ, thi công nhanh

• Tạo hiệu ứng sạch và tối giản

• Giá thành phải chăng

• Dễ phối cùng stepping stone và cây bụi

Nhược điểm

• Có thể bị lẫn lá rụng → cần vệ sinh

• Sỏi nhỏ dễ bị xói khi mưa lớn

Ứng dụng

• Phủ gốc cây

• Lối đi Nhật

• Tiểu cảnh khô

• Bo hồ cá, bo suối

• Tạo mảng trang trí nền

3. Gỗ & nhựa giả gỗ – Mang lại sự ấm áp và tự nhiên

Trong cảnh quan, gỗ cực kỳ linh hoạt.

Các loại vật liệu gỗ

• Gỗ tự nhiên: lim, căm xe, teak

• Gỗ nhựa composite (WPC): phổ biến nhất hiện nay

• Gỗ thông đã xử lý chống mối mọt

Ưu điểm

• Mang lại cảm giác ấm cúng

• Thích hợp sân vườn phong cách tropical hoặc resort

• Composite chống nước, chống trơn trượt

• Thi công nhanh, tuổi thọ cao (đối với WPC)

Nhược điểm

• Gỗ thật dễ mục nếu không xử lý tốt

• Composite giá cao hơn gỗ thông

Ứng dụng

• Pergola – mái che

• Sàn gỗ ngoài trời (decking)

• Ghế băng, cầu gỗ

• Lối đi gỗ

• Ốp tường trang trí

4. Bê tông rửa – Vật liệu “quốc dân” trong lối đi sân vườn

Bê tông rửa (exposed aggregate) là bề mặt bê tông lộ đá, nhám nhưng đẹp.

Ưu điểm

• Giá hợp lý

• Độ bám chân cao, chống trơn tốt

• Độ bền cao

• Dễ kết hợp sỏi, đá dăm

Nhược điểm

• Màu không đa dạng như đá tự nhiên

• Đòi hỏi nhà thầu có kỹ thuật thi công chuẩn

Ứng dụng

• Lối đi

• Sân trước

• Khu BBQ / sân sau

• Lối bố trí tiểu cảnh nước

5. Gạch block – Bền, rẻ, nhiều màu sắc

Gạch block bê tông ép thủy lực.

Ưu điểm

• Giá thấp

• Độ bền cao

• Nhiều kích thước

• Dễ thi công và thay thế từng viên

Nhược điểm

• Màu sắc có thể phai theo thời gian

• Ít phù hợp phong cách resort cao cấp

Ứng dụng

• Lối đi

• Khu vực sân bãi

• Bãi xe

• Công viên, khu đô thị

6. Gạch gốm, gạch nung – Đậm chất Á Đông

Vật liệu tạo cảm giác mộc mạc, phù hợp sân vườn truyền thống.

Ưu điểm

• Tính thẩm mỹ cao

• Tạo cảm giác cổ điển, ấm áp

• Nhẹ và thoáng hơi

Nhược điểm

• Dễ bám rêu

• Yêu cầu chống trơn tốt

Ứng dụng

• Lát sân gạch tàu

• Tường trang trí

• Viền bồn cây

• Lối đi phong cách Indochine

7. Kim loại (Inox – Thép – Nhôm)

Kim loại ngày càng được dùng nhiều trong cảnh quan hiện đại.

Ưu điểm

• Bền và chắc

• Tạo điểm nhấn sang trọng

• Dễ uốn và tạo hình

Nhược điểm

• Giá cao

• Cần xử lý chống gỉ tốt (trừ inox 304)

Ứng dụng

• Cổng – lan can

• Thác nước inox lam

• Ghế – bàn – pergola

• Tạo viền bồn cây (thép Corten rất phổ biến)

8. Composite – Vật liệu của thiết kế hiện đại

Composite là hỗn hợp nhựa + sợi thuỷ tinh + chất gia cường.

Ưu điểm

• Siêu nhẹ, siêu bền

• Chịu nắng mưa tốt

• Hình dáng đa dạng

• Màu sắc phong phú

Nhược điểm

• Không mang cảm giác “tự nhiên” như đá/gỗ

• Giá cao hơn nhựa thường

Ứng dụng

• Chậu cây

• Hồ trang trí mini

• Đài phun nước

• Ốp trang trí

9. Thép Corten – Xu hướng “rusty style”

Thép Corten (thép gỉ nghệ thuật) đang hot trong thiết kế cảnh quan châu Âu và Việt Nam.

Ưu điểm

• Gỉ tự nhiên nhưng bảo vệ lõi thép

• Màu nâu đỏ đẹp và sang

• Bền vững, ít bảo trì

Nhược điểm

• Giá cao

• Không hợp phong cách truyền thống

Ứng dụng

• Viền bồn cây

• Tường nghệ thuật

• Chậu cây cỡ lớn

• Kết hợp đèn cảnh quan

10. Vật liệu nước: kính – gương – acrylic

Các tiểu cảnh nước hiện đại sử dụng nhiều vật liệu trong suốt.

Ưu điểm

• Sang trọng, tinh tế

• Tạo hiệu ứng ánh sáng đẹp

• Dễ vệ sinh

Nhược điểm

• Dễ trầy xước

• Kính cần thi công chuẩn để chịu lực

Ứng dụng

• Hồ nước mặt tràn kính

• Waterwall

• Bể cảnh mini

11. Vật liệu ánh sáng – LED ngoài trời

Ánh sáng là phần không thể thiếu trong cảnh quan.

Các loại đèn phổ biến

• Đèn cọc cỏ

• Đèn âm đất

• Đèn âm nước

• Đèn RGB đổi màu

• Đèn gắn tường sân vườn

Ưu điểm

• Nâng tầm cảnh quan vào ban đêm

• Tiêu thụ điện thấp

• Dễ kết nối Smart Home

Nhược điểm

• Cần dây điện – chống nước chuẩn IP65–IP68

• Đèn rẻ dễ hỏng

12. Vật liệu gốm – đá mài – chậu trang trí

Chậu trồng cây là một phần quan trọng của cảnh quan.

Ưu điểm

• Đẹp, bền, hợp nhiều phong cách

• Mẫu mã vô cùng đa dạng

• Dễ thay đổi bố cục

Nhược điểm

• Chậu lớn nặng

• Dễ sứt nếu va đập mạnh

13. Nhựa PE – HDPE (trong hồ – suối nhân tạo)

Dùng nhiều trong hồ koi, suối cảnh.

Ưu điểm

• Chống thấm tuyệt đối

• Dễ thi công

• Giá hợp lý

Nhược điểm

• Không đẹp nếu để lộ

• Cần che bằng đá/sỏi

14. Đất trồng – phân hữu cơ – mùn cưa (vật liệu mềm)

Không thể thiếu trong cảnh quan xanh.

Ưu điểm

• Giúp cây phát triển mạnh

• Dễ cải tạo

• Giá thấp

Nhược điểm

• Cần bổ sung định kỳ

• Đất xấu dễ gây úng

15. Cỏ nhân tạo – giải pháp ít bảo trì

Phù hợp khu vực ít ánh sáng, sân chơi trẻ em.

Ưu điểm

• Không cần tưới – cắt

• Màu xanh quanh năm

• Mềm, an toàn

Nhược điểm

• Không cảm giác tự nhiên như cỏ thật

• Nóng khi nắng mạnh

Một số lưu ý khi chọn vật liệu cảnh quan

1. Phù hợp phong cách:

   • Nhật: đá, sỏi, gỗ, đèn đá

   • Hiện đại: kính, inox, composite

   • Tropical: gỗ, sỏi, đá cuội

2. Độ bền theo khu vực:

   • Khu damp: ưu tiên gỗ composite, đá chống trơn

   • Vùng nắng nóng: ưu tiên vật liệu bền UV

3. Chi phí dài hạn quan trọng hơn chi phí ban đầu
   Đèn rẻ, gỗ rẻ → phải thay liên tục.

4. Đảm bảo an toàn – chống trơn trượt
   Đặc biệt khu vực hồ nước, suối, thác.

Kết luận

Vật liệu trong cảnh quan rất đa dạng và mỗi loại có ưu – nhược điểm riêng. Sự kết hợp hợp lý sẽ giúp công trình vừa đẹp, vừa bền, lại tiết kiệm chi phí bảo trì. Với danh sách những vật liệu thường dùng trong cảnh quan trên, bạn có thể dễ dàng lựa chọn vật liệu phù hợp theo phong cách biệt thự hoặc dự án của mình.

YM Landscape – Đơn vị thiết kế & thi công CẢNH QUAN, NỘI THẤT & SÂN GOLF chuyên nghiệp
Với đội ngũ chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn mang đến sự hài lòng cho quý khách
Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí.