Ô nhiễm không khí đang trở thành vấn đề nghiêm trọng tại các đô thị lớn của Việt Nam như TP HCM, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai. Chỉ số bụi mịn PM2.5 liên tục vượt mức an toàn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, hệ hô hấp và chất lượng cuộc sống của người dân. Trong bối cảnh đó, landscape xanh nổi lên như một giải pháp bền vững giúp cải thiện môi trường sống, giảm ô nhiễm và tái tạo hệ sinh thái đô thị.

Bài viết dưới đây phân tích nguyên nhân khiến không khí ô nhiễm nặng, tác động đến đời sống, đồng thời đưa ra 12 nhóm giải pháp landscape xanh hiệu quả mà các đô thị và khu dân cư có thể áp dụng để cải thiện môi trường trong dài hạn.

Thực trạng không khí ô nhiễm nặng tại Việt Nam

Trong nhiều năm qua, tình trạng ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn liên tục tăng. Chỉ số AQI có thời điểm vượt ngưỡng 200 – mức cảnh báo đỏ, gây nguy hiểm cho nhóm nhạy cảm như trẻ em và người già.

Bụi mịn PM2.5 cao vượt mức cho phép

• PM2.5 có kích thước siêu nhỏ, dễ xâm nhập vào phổi

• Là nguyên nhân của ung thư phổi, hen suyễn, tim mạch

• Đô thị đông đúc – nhiều phương tiện là nguồn phát thải lớn

Khí thải công nghiệp chưa được kiểm soát triệt để

Ở nhiều khu vực, nhà máy, xưởng sản xuất nằm gần khu dân cư, khiến người dân phải hít lượng lớn khí thải độc hại.

Mảng xanh đô thị thiếu hụt nghiêm trọng

Một báo cáo cho thấy nhiều đô thị Việt Nam chỉ có 2 – 3 m² cây xanh trên đầu người, thấp hơn mức 9 – 15 m² khuyến nghị của WHO.

Bề mặt bê tông hóa quá nhiều

Lấp kín bề mặt bằng:

• Bê tông

• Xi măng

• Gạch men

• Nhựa đường

Khiến nhiệt độ môi trường tăng 3 – 7°C và giảm tự làm sạch tự nhiên của bầu khí quyển.

Hệ thống giao thông dày đặc

Mỗi ngày hàng triệu phương tiện thải ra:

• CO

• NOx

• SO2

• Khói bụi kim loại

Góp phần khiến chất lượng không khí suy giảm mạnh.

Tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe và cuộc sống

Đối với sức khỏe người dân

• Tăng nguy cơ suy giảm chức năng phổi

• Gây viêm phế quản, hen suyễn

• Gia tăng bệnh tim mạch

• Trẻ em dễ mắc các bệnh hô hấp

Đối với chất lượng cuộc sống

• Cảm giác ngột ngạt, khó chịu

• Tăng nhiệt độ đô thị

• Giảm tầm nhìn

• Ảnh hưởng du lịch và dịch vụ

Đối với hệ sinh thái

• Giảm đa dạng sinh học

• Mất môi trường sống tự nhiên

• Tăng hiện tượng đảo nhiệt đô thị

Trong bối cảnh này, landscape đô thị đóng vai trò “bộ lọc tự nhiên” giúp giảm ô nhiễm hiệu quả và bền vững.

Landscape xanh giải pháp dài lâu giúp cải thiện ô nhiễm không khí

Landscape không chỉ là giải pháp thẩm mỹ mà còn là công cụ mạnh mẽ để tái tạo môi trường đô thị. Từ các hàng cây ven đường, công viên, mảng xanh tường đứng đến hồ điều hòa đều góp phần cải thiện chất lượng không khí.

Dưới đây là 12 nhóm giải pháp landscape hiệu quả nhất.

Trồng cây xanh đô thị tăng khả năng lọc bụi mịn

Cây xanh có khả năng hấp thụ CO2, lọc bụi PM2.5 và tạo bóng mát. Một số loài có khả năng lọc bụi cao:

• Sao đen

• Sến đỏ

• Bàng Đài Loan

• Dầu rái

• Lim xẹt

• Kèn hồng

• Osaka đỏ

Nghiên cứu cho thấy một cây xanh trưởng thành có thể hấp thụ khoảng 20 – 25kg CO2 mỗi năm.

Xây dựng công viên và mảng xanh cộng đồng

Các công viên quy mô 1 – 10 ha đóng vai trò:

• Tăng diện tích lá phổi xanh

• Giảm ô nhiễm bụi

• Hạ nhiệt khu vực 2 – 4°C

• Cải thiện sức khỏe tinh thần người dân

Đây là giải pháp bền vững hàng đầu cho các đô thị phát triển.

Phát triển tường xanh và mái xanh

Tường xanh Vertical Green

• Giảm bức xạ nhiệt lên tường

• Lọc bụi và giảm tiếng ồn

• Tạo cảnh quan thẩm mỹ cao

• Rất phù hợp cho nhà phố và phố hẹp

Mái xanh Green Roof

• Giảm nhiệt mái từ 7 – 15°C

• Hấp thu CO2 và lọc bụi

• Tạo không gian sinh hoạt ngoài trời

• Giúp chống nóng và giảm điện điều hòa

Tăng diện tích mặt nước đô thị

Hồ điều hòa, hồ trang trí và sông nhân tạo giúp:

• Giảm bụi bay trong không khí

• Tăng độ ẩm

• Điều hòa nhiệt độ

• Tạo cân bằng sinh thái

Đây là yếu tố quan trọng trong các khu đô thị mới.

Giảm bê tông hóa bằng vật liệu thấm nước

Các vật liệu thấm nước giúp giảm ô nhiễm và giảm nhiệt bề mặt:

• Gạch block cỏ

• Bê tông rửa

• Gạch xi măng lỗ

• Sỏi suối

• Gạch đất nung thấm

Chúng cho phép nước mưa thấm xuống đất, giảm bụi và tăng độ ẩm tự nhiên.

Hành lang xanh dọc đường giao thông

Planting strips là giải pháp cực kỳ hiệu quả để giảm:

• Khói bụi từ xe

• Tiếng ồn

• Bức xạ mặt trời

Dải cây xanh dọc đường thường bố trí các loài có tán rộng, thân thẳng giúp che chắn và lọc không khí tốt.

Sân vườn gia đình theo hướng xanh tiết kiệm năng lượng

Ở quy mô nhà phố, biệt thự, gia chủ có thể:

• Trồng cây bóng mát

• Làm giàn dây leo

• Bố trí hồ nước nhỏ

• Dùng vật liệu ít hấp thu nhiệt

• Lát gạch xen cỏ

Giải pháp này không chỉ đẹp mà còn giảm nhiệt và lọc bụi hiệu quả.

Tường cây leo tạo bóng và lọc khí

Các loài dây leo đô thị thân thiện:

• Hoa giấy

• Sử quân tử

• Dây leo tường vi

• Trầu bà nam

Dây leo có thể giảm nhiệt mặt tường 4 – 7°C, hạn chế bụi bám trực tiếp lên bề mặt công trình.

Hệ thống vườn mưa và bãi lọc sinh học

Rain garden và bio-swale đang được ứng dụng trong nhiều đô thị hiện đại:

• Giảm ngập

• Lọc nước bẩn

• Giữ lại bụi và kim loại nặng

• Giảm ô nhiễm không khí gián tiếp

Đây là giải pháp quan trọng trong thiết kế đô thị bền vững.

Rừng đô thị mini theo mô hình Miyawaki

Mô hình trồng rừng dày với cây bản địa:

• Tăng tốc độ phát triển gấp 10 lần so với rừng tự nhiên

• Tạo vùng lọc khí mạnh

• Tăng đa dạng sinh học

• Giảm nhiệt độ khu vực đáng kể

Phù hợp với khu công nghiệp, trường học, bệnh viện, khu dân cư.

Giải pháp landscape giảm bụi từ công trường và nhà máy

Áp dụng:

• Hàng rào cây xanh

• Phun sương giảm bụi

• Vật liệu mặt sân thấm nước

• Tường chắn sinh thái

Giúp giảm bụi mịn lan ra môi trường xung quanh.

Công nghệ cảm biến môi trường kết hợp landscape

Đặt cảm biến tại:

• Công viên

• Chung cư

• Khu đô thị

• Khu công nghiệp

Kết hợp hệ thống tưới tự động, phun sương và cảnh báo chất lượng không khí.

Lợi ích kinh tế xã hội khi áp dụng landscape cải thiện ô nhiễm

Giảm chi phí y tế

Khi chất lượng không khí tăng, chi phí điều trị bệnh hô hấp giảm mạnh.

Tăng giá trị bất động sản

Khu vực có nhiều cây xanh và mặt nước có giá cao hơn 10 – 25%.

Tăng thu hút du lịch và dịch vụ

Không gian xanh hấp dẫn hơn đối với du khách và cư dân.

Tạo cộng đồng sống khỏe mạnh

Cư dân được tiếp cận môi trường sống trong lành, an toàn và đáng sống hơn.

Kết luận

Khi không khí đang ô nhiễm nặng tại các đô thị, landscape xanh trở thành giải pháp bền vững và dài lâu nhất để cải thiện chất lượng môi trường. Từ mảng xanh đô thị, công viên, rừng mini đến sân vườn gia đình và tường xanh, tất cả đều góp phần:

• Giảm bụi mịn PM2.5

• Hạ nhiệt đô thị

• Cải thiện chất lượng không khí

• Tái tạo hệ sinh thái

• Tạo môi trường sống xanh và bền vững cho cộng đồng

Landscape không chỉ làm đẹp mà còn bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng sống.

YM Landscape – Đơn vị thiết kế & thi công CẢNH QUAN, NỘI THẤT & SÂN GOLF chuyên nghiệp
Với đội ngũ chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn mang đến sự hài lòng cho quý khách
Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí