Bão mặt trời ảnh hưởng sức khỏe và cách vượt qua an toàn
Trong những năm gần đây, hiện tượng bão mặt trời (Solar Storm) và bão từ (Geomagnetic Storm) xuất hiện ngày càng nhiều, gây ảnh hưởng đến thông tin liên lạc, hệ thống điện, vệ tinh, GPS và cả sức khỏe con người. Khi các vụ phun trào Mặt Trời mạnh như CME (Coronal Mass Ejection) hướng về Trái đất, từ trường địa cầu bị tác động mạnh, gây ra những biến động mà khoa học ghi nhận rõ rệt.
Bài viết dưới đây phân tích bão mặt trời là gì, mức độ ảnh hưởng đến cơ thể, những nhóm người dễ bị tác động, và quan trọng nhất: cách bảo vệ sức khỏe và vượt qua giai đoạn bão từ một cách an toàn.
Bão mặt trời là gì
Bão mặt trời là hiện tượng Mặt Trời giải phóng một lượng lớn năng lượng dưới dạng:
-
Gió mặt trời
-
Bức xạ điện từ
-
Hạt năng lượng cao
-
Vụ nổ plasma CME
Khi các hạt mang điện và bức xạ này va chạm với từ quyển Trái đất, chúng gây ra hiện tượng bão từ, làm nhiễu loạn từ trường và ảnh hưởng tới các hệ thống công nghệ và sức khỏe sinh học.
Bão mặt trời ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào
Nhiều nghiên cứu khoa học đã ghi nhận bão từ tác động đến nhịp sinh học, hệ thần kinh, huyết áp và tâm trạng. Mặc dù bão mặt trời không gây tổn thương trực tiếp như tia UV, nhưng nó tác động thông qua các biến động của từ trường Trái đất.
Dưới đây là các ảnh hưởng phổ biến nhất.
1. Gây đau đầu, đau nửa đầu
Biến đổi từ trường khiến hệ thần kinh trung ương bị kích thích bất thường, đặc biệt ở những người có:
-
Tiền sử đau nửa đầu
-
Stress kéo dài
-
Huyết áp cao
Người nhạy cảm có thể đau đầu dai dẳng, mất tập trung và khó chịu.
2. Rối loạn giấc ngủ
Trong thời điểm bão từ mạnh, nhiều người gặp:
-
Mất ngủ
-
Khó vào giấc
-
Ngủ không sâu
-
Ác mộng
-
Tỉnh giấc nhiều lần
Nguyên nhân chính là biên độ dao động từ trường ảnh hưởng tới melatonin – hormone kiểm soát giấc ngủ.
3. Tăng căng thẳng và lo âu
Bão mặt trời có thể làm:
-
Rối loạn khí sắc
-
Cảm giác bồn chồn
-
Tim đập nhanh
-
Lo âu tăng
-
Khó kiểm soát cảm xúc
Những người nhạy cảm thần kinh dễ bị ảnh hưởng mạnh hơn.
4. Tác động đến tim mạch và huyết áp
Một số nghiên cứu y khoa ghi nhận:
-
Huyết áp tăng nhẹ
-
Nhịp tim thay đổi
-
Người bệnh tim dễ mệt mỏi
Nhóm nguy cơ gồm:
-
Người cao tuổi
-
Người có bệnh mạch vành
-
Người có tiền sử rối loạn nhịp
5. Mệt mỏi toàn thân và giảm năng suất làm việc
Biểu hiện thường gặp:
-
Buồn ngủ
-
Thiếu năng lượng
-
Nặng đầu, mỏi mắt
-
Giảm tập trung
-
Cơ thể uể oải
Nguyên nhân là sự thay đổi điện sinh học trong cơ thể.
6. Nhạy cảm ánh sáng và nhiễu hệ thần kinh
Một số người ghi nhận:
-
Nhìn mờ
-
Chói mắt
-
Nhạy ánh sáng
-
Tê tay chân nhẹ
Hiện tượng này do tác động gián tiếp lên hệ thần kinh ngoại biên.
Những đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi bão mặt trời
Phụ nữ mang thai
Tâm sinh lý và hormone nhạy cảm nên dễ mất ngủ, lo âu.
Người có bệnh tim – huyết áp
Hệ tim mạch bị tác động rõ rệt khi từ trường thay đổi.
Người có bệnh nền về thần kinh
Đau nửa đầu, rối loạn lo âu, trầm cảm dễ trầm trọng hơn.
Người cao tuổi
Cơ thể khó thích nghi với biến đổi từ trường.
Trẻ em
Nhạy cảm với thay đổi về giấc ngủ và năng lượng.
Bão mặt trời có nguy hiểm không
Với phần lớn người khỏe mạnh, bão mặt trời không gây nguy hiểm trực tiếp, chỉ gây khó chịu tạm thời như:
-
Đau đầu
-
Mệt mỏi
-
Mất ngủ
-
Hoa mắt nhẹ
Tuy nhiên, với các nhóm nhạy cảm, tác động có thể rõ rệt hơn và kéo dài từ 24 – 72 giờ tùy cường độ bão từ.
Dấu hiệu cho thấy bạn đang bị ảnh hưởng bởi bão mặt trời
-
Đột ngột mệt không rõ lý do
-
Đau đầu kéo dài nhiều giờ
-
Mất ngủ hoặc ngủ chập chờn
-
Cảm giác tim đập nhanh
-
Căng thẳng vô cớ
-
Nhạy cảm ánh sáng
-
Tê nhẹ tay, chân
-
Giảm tập trung bất thường
Nếu những triệu chứng này xuất hiện trong thời điểm dự báo bão từ, khả năng cao cơ thể bạn đang nhạy cảm với biến động từ trường.
Cách vượt qua bão mặt trời một cách an toàn
Dưới đây là 12 giải pháp hiệu quả, dễ áp dụng cho cả gia đình.
1. Uống đủ nước trước và trong thời gian bão từ
Nước giúp:
-
Giảm đau đầu
-
Ổn định huyết áp
-
Giảm căng thẳng cơ thể
Khuyến nghị: 2 – 2.5 lít mỗi ngày.
2. Hạn chế caffeine và chất kích thích
Cà phê, trà đậm, nước tăng lực có thể:
-
Làm tăng nhịp tim
-
Gây bồn chồn
-
Tăng đau đầu
Trong 1 – 2 ngày bão từ mạnh nên giảm lượng caffeine xuống 50%.
3. Ngủ đúng giờ và tạo môi trường dễ ngủ
Gợi ý:
-
Tắt màn hình trước khi ngủ 60 phút
-
Giảm ánh sáng xanh
-
Nghe nhạc nhẹ
-
Giữ phòng ngủ mát và yên tĩnh
4. Tắm nước ấm giúp thư giãn thần kinh
Giảm đau cơ, ổn định hệ thần kinh và giúp ngủ ngon hơn.
5. Bổ sung thực phẩm giàu magnesium
Magie giúp giảm:
-
Căng cơ
-
Đau đầu
-
Co giật nhẹ
-
Lo âu
Thực phẩm gợi ý:
-
Hạt điều
-
Hạt bí
-
Chuối
-
Rau bina
-
Sô-cô-la đen
6. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử khi cơ thể mệt
Giảm thêm kích thích thần kinh, tránh đau đầu nặng hơn.
7. Tập thở sâu để ổn định hệ thần kinh
Bài thở 4–4–6:
-
Hít 4 giây
-
Giữ 4 giây
-
Thở ra 6 giây
Giúp giảm stress nhanh.
8. Tập luyện nhẹ nhàng
Không nên tập nặng. Gợi ý:
-
Đi bộ
-
Yoga
-
Giãn cơ nhẹ
-
Ngồi thiền
9. Tránh nắng gắt trong thời điểm bão từ mạnh
Dù bão mặt trời không ảnh hưởng trực tiếp như tia UV, nhưng cơ thể nhạy cảm ánh sáng hơn.
10. Bổ sung vitamin nhóm B và Omega 3
Hỗ trợ hệ thần kinh và tim mạch, giảm triệu chứng khó chịu.
11. Giảm bớt công việc nặng đòi hỏi tập trung cao
Tránh sai sót do mệt mỏi hoặc uể oải.
12. Theo dõi thông tin dự báo bão từ từ NASA hoặc NOAA
Các cơ quan này cập nhật tình hình liên tục giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Nếu bạn gặp các dấu hiệu sau:
-
Đau ngực
-
Cảm giác khó thở
-
Huyết áp tăng mạnh
-
Đau đầu dữ dội kéo dài hơn 24 giờ
-
Ngất hoặc choáng váng
Hãy đi khám ngay vì có thể không chỉ do bão từ.
Cách bảo vệ trẻ em và người già trong thời gian bão từ
Đối với trẻ em
-
Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử
-
Cho trẻ ngủ sớm
-
Tăng hoạt động nhẹ ngoài trời trong bóng râm
-
Uống nhiều nước và ăn trái cây
Đối với người già
-
Theo dõi huyết áp
-
Tránh tắm quá khuya
-
Nghỉ ngơi nhiều hơn
-
Không vận động gắng sức
Kết luận
Bão mặt trời và bão từ là hiện tượng tự nhiên không thể tránh khỏi, nhưng hầu hết chỉ gây ảnh hưởng nhẹ đến sức khỏe trong vài giờ hoặc vài ngày. Với kiến thức đầy đủ và các biện pháp chăm sóc đúng cách, bạn hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn này mà không gặp vấn đề nghiêm trọng.
Tóm lại:
-
Bão mặt trời gây đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ ở người nhạy cảm
-
Không gây nguy hiểm trực tiếp cho đa số người khỏe mạnh
-
Có thể giảm triệu chứng bằng các biện pháp đơn giản: uống nước, ngủ đủ, giảm stress
-
Người già, trẻ em và người có bệnh nền cần đặc biệt chú ý
